نقش احترام در شکل‌گیری شخصیت کودک

 نقش احترام در شکل‌گیری شخصیت کودک ، آیا اهمیت احترام و توجه به کودک وی را اعتماد به نفس با عزت و کرامت و توانا ببار می آورد ؟

نیازی نیست خیلی دور بروید. مروری بر زندگی گذشته‌ی خود شما، و یا اگر خیلی طفل خوشبختی بودید، مرور زندگی یا خاطرات اطرافیان یا آشنایان به شما نشان می‌دهد که نوع ارتباط و طرز برخورد و رفتار با کودکان در اغلب موارد چگونه است! کودکان ما معمولاً آنطور که باید احترام نمی‌شوند و آنطور که لازم است مورد توجه قرار نمی گیرند.

براساس برخوردی که با کودک می‌شود، او در مواردی بزرگ پنداشته می‌شود. گاهی خطاب مادر به یک کودک هفت ساله چنین است: “تو نمی شرمی؟ کلان دختر شدی ولی یاد نداری چای دم کنی. او خدا، پیش مردم چطور سر بالا کنم؟
ای دختر کلان شوه آبروی ما را میبره!” و یا خطاب پدر به پسر: “او بچه صحیح کار کو. کلان مرد شدی. هنوز یاد نگرفتی چطور وسایل را سر جای شان بگذاری؟”و در مواردی همین کودک بسیار ساده و احمق پنداشته می‌شود: “تو خورد هستی. ده ای گپا چی میفامی؟ گپ دهان خوده بفام. چشم سفید!!!” وقتی کودک چنین پیام های ضد و نقیض از نزدیک‌ترین اعضای فامیل خود دریافت می‌کند، به اعتماد به نفس خود، به عزت و کرامت و احترام خود، و به توانایی های خود شک می‌کند. طفل در دوران ابتدایی زندگی والدین خود را الگو و سرمشق می‌داند. او حق را به آنها می‌دهد و نظر آنها را باور می‌کند، چون این والدین یا همان قهرمانان زندگی او هستند و اگر اشتباهی هم شده باشد، این اشتباه را او مرتکب شده نه آنها! نقصی اگر باشد متوجه اوست نه والدین او. این همان دوره ایست که نقش سازنده‌ای در شکل‌گیری شخصیت طفل دارد و ممکن است در ساختار شخصیتی او تاثیرات پایدار بجا گذارد.

موضوع بسیار ظریف ولی حیاتی همین است! والدین باید رفتار خود را نظر به توانایی و ظرفیت اولاد خود تنظیم کنند. با یک طفل هفت ساله طوری برخورد کنند که قدرت درک گفتار و رفتار شان را داشته باشد. توقع درک و شعور فرد ۲۰ ساله از یک طفل هفت ساله یک توقع غیرمنطقی و بیجاست!

در شکل‌گیری شخصیت کودک به تاثیر عوامل متعددی مانند عوامل ارثی، خانواده ، مکتب و جامعه می‌توان اشاره کرد. اما در این میان به نظر می‌رسد که خانواده بیشترین نقش را در شکل گیری شخصیت و تامین سلامت روانی کودک ایفا می‌کند. کودک اولین تجربه‌ها و رفتارهای خود را در درون خانواده و در ارتباط نزدیک با پدر و مادر می‌آموزد که همین تجربه‌ها و یادگیری‌های اولیه پایه واساس شخصیت کودک را به وجود می‌آورند.

احترام گذاشتن به کودک یکی از اساسی‌ترین مباحثی است که همواره مورد توجه روانشناسان و کارشناسان تعلیم و تربیه بوده است. بعضی از والدین ممکن است کودک خود را دوست داشته باشند ولی به او احترام نگذارند. نکته مهمی که والدین باید به آن دقت کنند این است که دوست داشتن کودک کافی نیست، بلکه لازم است شما برای او احترام قائل باشید. احترام به کودک به همان اندازه اهمیت دارد که دوست داشتن او. اگر به کودک احترام بگذارید، او به زودی تصویر مثبتی از خود پیدا خواهد نمود. به عبارت دیگر او خود را دوست خواهد داشت.

چنین طرز فکری در مورد خود اهمیت فوق‌العاده‌ای در صحت روانی کودک دارد. احترام مانند دوست داشتن هم از طریق بیان و هم از طریق عمل نشان داده می شود. شما می‌توانید با گوش دادن فعال به حرفهای کودک، برقراری تماس چشمی، توجه به گفته‌های کودک بدون آنکه برای اتمام سخنانش بی‌صبری نشان دهید، کمک کردن به کودک در یافتن کلمات مناسب برای توضیح دادن و به زبان آوردن هیجاناتش و قطع نکردن حرفهای او؛ هم‌چنین پرسیدن سوالاتی مانند “منظورت از این چیزی که گفتی….چیست؟”یا “راجع به این مسئله ….. چه فکر می‌کنی؟” و بدین‌وسیله احترامی را که او بدان نیاز دارد برآورده سازید.

سید محمد یزدان پرست مدیر مسئول نشریه امید همزیستی در شهر مزاشریف میگوید :- امروز در اکثر خانواده های افغان برای اطفال خویش فرصت اظهار نظر داده نمیشود ، میگوید از نخستین روز تولد کودک باید بالای شخصیت سازی وی توجه شود و حق اظهار نظر به آنها داده شود میگوید اگر چی نظریات اطفال ناقص هم بوده میتواند اما به نظریات آنان گوش داده شود نه اینکه تحقیر و سرکوب گردد.

صدا...........................

وی میگوید از ابتدا باید روی آموزش روی استعداد و بالای نظریات کودک توجه و کمک شود ،‌ و کودک هر تقضا و یا نظریاتی دارد باید به شکل منطقی و با زبان شرین از اضرار و مفدیت آن موضوع جواب داده شود و به کودک از سالهای اول زندگی طریق گفت و شنود و استدلال کردن را آموختن زیرا اطفال امروزی اساس اجتماع فردا را تشکیل میدهند .

صدا............................

خانم لیلما باشنده شهر مزاشریف میگوید :- اکثر والدین  اطفال خویش را با خود بیرون و یا به محافل نمیبرند و نمگذارند که در بین اجتماع با اطفال دیگر باشند ، و اگر هم در جمع از بزرگان حضور میکنند حق سخن گفتن را ندارد و یا از وی سلب میشود، ویا هم  زمانیکه طفل در جمع از بزرگها سخن میگوید با سخنان تحقیر آمیز شخصیت کودک سرکوب میشود.  

تحقیر و بی‌احترامی به کودک می‌تواند اثرات منفی بر عزت نفس او داشته باشد

 شما هم‌چنین می‌توانید با تشویق از کاری که او انجام می‌دهد احترام خود را نسبت به او نشان دهید، حتی اگر این کار کامل و بی‌نقص نباشد. درین‌صورت او فرصت می‌یابد تا عقاید خود را بدون ترس از تمسخر و استهزا نمودن بیان کند. بطور خلاصه، شما می‌توانید احترام خود را هر زمان با بیان کلمات یا عمل مبنی بر اینکه او فرد با ارزش و مهمی است نشان دهید.

احترام به کودک اضطراب و تنش او را کاهش خواهد داد. این امر به ویژه هنگامی اهمیت دارد که کودک به محیط جدیدی نظیر صنف، کودکستان، مکتب، و غیره وارد می شود. اگر کودک به خود اطمینان داشته باشد، یادگیری برای او راحت‌تر و لذت بخش تر خواهد بود.

احترام کیفیتی است که کودک باید آن را کسب کند. کودک نیاز به فرصت‌های دارد تا احترام را بر یک اساس فردی بدست آورد و اگر شما فردی حمایت‌کننده بوده و هرگز اجازه تصمیم‌گیری به کودک ندهید او هرگز احترامی که لازم است را بدست نخواهد آورد. از طرف دیگر، اگر شما خیلی آسان‌گیر باشید و اجازه دهید کودک کلیه تصمیمات را اتخاذ نماید، او هرگز رفتار مسئولانه نسبت به دیگران را نخواهد آموخت و در نتیجه مورد احترام نیز واقع نخواهد شد.

اطفال به منظور نشان دادن توانایی‌ها و مهارت‌های زندگی نیاز به فرصت و گذشت زمان دارند. به هر حال، به منظور فرصت دادن به کودک لازم است به خاطر داشته باشید که توانایی‌های او را با فرد دیگری مانند خواهر، برادر یا سایر کودکان مقایسه نکنید. مقایسه کردن دلیل بر عدم احترام برای فردیت کودک بوده و امکان اینکه بخاطر لیاقت و مهارتش مورد تشویق قرار بگیرد از دست می‌رود.

جهت دریافت فایل های صوتی این گذارش به ایمیل آدرس شخصی ام یا به شمار تیلفونم پیام بگذارید

Nawedfarhad@gmail.com

4915778432017+